چکیده

پژوهشگر با استناد به اینکه دانش آموزان زیادی وجود دارند که در درس املا دچار اختلال هستند و نسبت به اشتباهاتی که مرتکب می‌شوند ارزشیابی کمتری می‌گیرند و این امر باعث دلسردی آن‌ها نسبت به درس می‌شود.

معمولاً معلمان و والدین برای تقویت املا نوشتن باید به راههای مختلفی بیاندیشند و به دلیل اینکه انواع اشتباهاتی که دانش آموز مرتکب می‌شود از یک نوع و از یک سنخ نیستند تا بتوان با اتخاذ یک روش همه آن اشتباهات را از بین برد وبه پیشرفت وی اطمینان یافت.

بنا براین ما باید در املا از روش‌های چند یادگیری برای افزایش مهارت املا استفاده کنیم. لذا من در این اقدام پژوهی به این نکته اشاره می‌نمایم.

کلید واژه: دانش آموز – پایه اول ابتدایی - املا – مهارت – تقویت

مرحله اول (موضوع پژوهش)

چگونه توانستم املای دانش آموزم را تقویت نمایم؟

شنیدن و خواندن وسیله ای است برای پی بردن به افکار دیگران و گفتار و نوشتن وسیله است برای آگاه ساختن دیگران از مقاصد و افکار خود. بنا براین تمام تلاش و کوشش‌هایی که در زمینه آموزش زبان فارسی در دبستان انجام می‌گیرد باید در جهت پرورش ارکان چندگانه آن یعنی شنیدن، گفتن، خواندن و نوشتن باشد.

مرحله دوم (توصیف مسأله)

اینجانب ..........................، دارای مدرک فوق دیپلم آموزش ابتدایی، مدت ............سال سابقه خدمت در مقطع ابتدایی را در پایه‌های مختلف داشته‌ام. در سال جاری در دبستان دخترانه ................ مشغول به خدمت بودم.

مقطع ابتدایی زیر بنای مقاطع دیگر تحصیلی می‌باشد و در مقطع ابتدایی نیز پایه اول اساس پایه‌های دیگر می‌باشد و هر چقدر دانش آموزان در این پایه بهتر آموزش ببینند در پایه‌های دیگر راحت تر هستند و بالعکس؛ درپایه اول دو درس ریاضی و فارسی (قرائت فارسی و املای فارسی) کلیدی هستند و بیشترین ساعات به این دودرس اختصاص می‌یابد و از بین دو درس ذکر شده درس فارسی از اهمیت دو چندانی برخوردار می‌باشد.

طوری که بدون یادگیری درس فارسی, یادگیری دروس دیگر تقریباً غیر ممکن می‌باشد.

بعد از گذشت چند هفته از آغاز سال تحصیلی با تصحیح املای مهدی متوجه شدم که او در نوشتن املا بسیارضعیف است و با دادن تذکر به او نیز هیچ پیشرفتی حاصل نشد. مدیر مدرسه با اولیای دانش آموز ذکر شده, مشورتی را بعمل آورد. قرار شد آنان به فرندخود کمک کنند و همگام با معلم درس‌ها را تکرار و تمرین کنند.

بعد از گذشت یک ماه, متاسفانه پیشرفتی حاصل نشد در جلسه شورای معلمان وضعیت دانش آموز ذکر شده مورد بحث قرار گرفت. پیشنهادهایی ارائه گردید وبنده را مأمور رسیدگی به این دانش آموز نمودند, من هم بابررسی نمرات سال گذشته او و مشاوره با والدین و معلم پایه سوم اومطالبی را جمع آوری نمودم.

مرحله سوم (گردآوری اطلاعات پیرامون موضوع)

پس از مطالعه نمرات و بحث‌هایی که با معلم پایه سوم و والدین صورت گرفت, راه‌های متعددی جهت تقویت املای او مورد بررسی قرار گرفت و خلاصه یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل به شرح زیر تدوین گردید.

از ابتدای آموزش رسمی خواندن و نوشتن به کودکانمان می‌آموزیم که چگونه بنویسند تا بتوانند آموخته‌های خویش را در هر دقیقه به کار بندند. اما با کاستی‌ها و ضعف‌هایی که درآموزش نادرست این درس وجود دارد

بسیاری از دانش آموزان درنوشتن کلمات آموخته شده در متن‌هایی به جز متن درسی مشکل ندارند

معمولاً آموزش املا به شیوه‌های زیر انجام می‌شود. 1. املای کامل کردنی 2. املای تقریری 3. املای گروهی 4. املای پای تخته ای 5. املای گروه کلمه که هریک ازاین 5 روش فواید و معایبی رابه دنبال دارد و بهتر است ازاین روش‌ها به صورت تلفیقی استفاده شود و مشخص کردن اشتباهات املایی به تنهایی کافی نیست بلکه باید به بررسی دقیق نقاط ضعف فراگیران پرداخت و با رفع نارسانویسی وارونه نویسی و قرینه نویسی و ضعف حافظه دیداری و تمیز حافظه دیداری و حساسیت شنیداری و... به تقویت این مهارت‌ها پرداخت. متن‌های املا تا حد

امکان باید هم به تربیت غیر مستقیم اجتماعی آن‌ها کمک کند و هم موجب وسیع کردن اطلاعات لغوی وعمومی آن‌ها شود و انگیزه لازم را در فراگیران برای صحیحی و زیبا نوشتن ایجاد کند.

با توجه به اینکه املا بنای علمی در یادگیری دروس است لذا سعی شده است چندین روش متنوع برای املا ارائه شود:

1. آ ملای کامل کردنی: این املا یا ابتکار آموزگاران ممکن است به روش‌های متفاوت اجر اشود. متنی توسط معلم ساخته یا تهیه می‌شود که درآن 20 کلمه که دارای ارزش املایی می‌باشد، به کار رفته باشد که متن تنظیم شده به تعداد فراگیران تکثیر و دراختیار آنان قرار می‌دهد، و یا این که روی تخته سیاه نوشته و دانش آموزان دردفاتر املا خود می‌نویسند

مزایای املای کامل کردنی

الف- سرعت درتصحیح املا به ویژه درکلاسهای پر جمعیت

ب- ارزشیابی بیشترازدرسها و توجه به کلمات دارای ارزش به ویژه درس‌های طولانی

ج- صرفه جویی دروقت معلم و رسیدگی بیشتربه وضعیت املایی دانش آموزان

د- امکان بررسی یکسان املاها با توجه به موارد درنظر گرفته شده

ه - آشنایی دانش آموزان با متون جدید، نحوه نوشتن املا و کاربرد علایم نگارش و...

اشکالات کامل کردنی

الف-همیشه نمی‌توان استفاده کرد و کاربرد مستمر درکلاس ندارد

ب- درطول تهیه متن ممکن است کلمه‌های دیگری به تناسب محتوا به کلمات انتخابی افزوده و یا حذف شودکه لازم است معلم از کلمه‌های به کاررفته درکتاب اطلاع داشته باشد

2. املای تقریری: بهتر است معلم متن خود ساخته را که قبلاً آماده کرده یکبار کامل بخواند تا دانش آموز با متن آشنا شود و بعد به تدریج بخواند و دانش آموز بنویسد.

فواید املای تقریری:

الف- افزایش مهارت گوش دادن

ب- با تلفظ صحیح کلمه‌ها و جمله‌ها آشنا می‌شود.

پ- دقت و حافظه خود را تقویت می‌کند.

ت- شنیده‌ها را بهتر درک می‌کند.

ج- گفتار را به نوشتار تبدیل می‌کند و دراین کار، مهارت می‌یابند.

ح- شنیده‌ها را درست، زیباوخوانا می‌نویسند.

مشکلات سمعی تلفظی دانش آموزان را بهتر شناسایی می‌کند به عوامل فیزیکی مؤثر دراشکالات املایی بیشترتوجه می‌کند. نقایص شنیداری دانش آموزان را بهتر شناخته می‌شود. دانش آموزان کند نویس و تند نویس را شناسایی می‌کند.

اشکال املای تقریری:

بنا به تجربه ای که درکلاس داشته‌ام اشکالی که می‌توان برای این روش گرفت این است که برای افزایش مهارت دقت در دانش آموزان چون کلمات 1 بار تکرار می‌شود منجربه افزایش استرس در دانش آموزان شده وکلماتی را در متن املا جا می‌اندازند چون با توجه به تفاوت‌های فدی درهر کلاس دانش آموزان کند نویس و یا تند نویس می‌باشند.

3. املای گروهی: درگروه های 2 تا 4 نفری با مشورت یکدیگر املا می‌نویسند و ممکن است با هم فقط یک املا بنویسند یا همگی با مشورت یکدیگر در گروه، املا را جداگانه دردفاتر خود بنویسند.

فواید املای گروهی:

فهرست